Ağızdan ağıza pazarlama nedir?

Ağızdan ağıza pazarlama yeni dönemin en etkikili hizmet ve ürün pazarlama yollarından biridir. Bu yöntem müşteriler, ürün ve ya hizmet satın aldıktan sonra hakında olumlu söylemlerde bulunmaları ile başlar ve ücretsiz, güvenilir ve odaklı pazarlama mesajı verirler. Sözcükler genellikle çok hızlı yayılırlar ve neredeyse önüne geçmek imkansızdır. Başka hiçbir pazarlama taktiği, tek pakette böylesine bir avantaj sunamaz. Ağızdan ağıza pazarlama, geleneksel pazarlamadan çok daha etkili bir yöntemdir. Bunun sebebi ise değişen dünyada yeni müşteri profilinin oluşmasıdır. Bu yeni müşteri profili daha eğitimlidir ve satın alma işleminde ipleri eline almış durumdadır yani artık firmalar satış yapamıyor, insanlar kendileri alıyorlar ve firmalar onlara sadece yardımcı olabiliyorlar.

Ağızdan ağıza pazarlamanın temel mantığı hizmeti ve ya ürünü kullanan kişinin çevresine tavsiye etmesidir. Bir ağızdan ağıza pazarlamasının başlaması katogoriye uygun bilgi ileticisinin seçilmesidir. Daha sonra yapılması gereken çevresi geniş olan ve “chat leader” diye adlandırılan bu insanlara ücretsiz numuneler göndererek kullanmalarını ister ve memluniyetleri karşısında ürünü çevrelerine tavsiye etmeleri istenir. Bu durum tamamamen dürüst bir ikili ilişkiye dayanmaktadır. Eğer bunu bir konsept olarak kabul edersek, bu konsept; tüketicilerle pazarlama konseptidir, tüketicilere pazarlama değil. Konseptin başarısı belirtildiği üzere dürüstlüktür ve paylaşılan fikrin gerçekliğinde yatmaktadır.

Gerçek ağızdan ağıza pazarlama ahlak dışı değildir. Etik olmayan uygulamalar ağızdan ağıza pazarlama olarak adlandırılmaz; stealth (gizli) ya da shill (yem) pazarlama olarak adlandırılır. Gizli ya da yem pazarlama bir bireyin gerçek fikrini söylememesidir. Firmalar ağızdan ağıza pazarlama yöntemini para karşılığı insanların kendi ürünleri tavsiye etmesi şeklinde kullanmaya kalkarlarsa çok büyük bir yanlış yapmış olurlar. Çünkü uygulanan bu yöntem etik olmamakla beraber tüketici ile firma arasındaki ilişkiyi zedeler. Ayrıca yapılan bu uygulama asla ağızdan ağıza pazarlama olarak adlandırılmaz. Geçmişte büyük firmalar dürüst olmayarak ağızdan ağıza pazarlama yöntemini kullanmışlardır. Bunlardan bir tanesi 2002 yılında Ericcson’un kameralı cep telefonu modellerini oyuncular kullanarak metetmesidir. Altmış turistik şehirde onar tane oyuncu kullanarak, onların turistlerden fotoğraflarını çekmeleri isteyerek, nezaket örneği gösteren turistlere telefonun özelliklerini anlatmaya başlayarak gizli pazarlama yapıyorlar. Şeffaflık ve dürüstlük kriterlerine uymadığında ve oyuncular kullandığı için ağızdan ağıza pazarlama olarak kabul edilmez.

Bu tip uygulamalar yerine firmalar öncelikle kendilerine “Benim ürünüm gerçekten iyi mi? ” sorusunu sormaktadır. Eğer çıkan cevap olumlu ise firma ağızdan ağıza pazarma yöntemini uygulamaya geçebilir. Numuneler dağıtılır ve geri dönüşler beklenmeye başlar. Bu aşamada firma kullanıcıya hiç bir mudahilede bulunumaz çünkü ağızdan ağıza pazarlama bir ürün ya da hizmet hakkında dürüst fikirlerin paylaşımıdır. Ama sorunun cevabı olumsuz ise her şeye sil baştan baştan başlanmalıdır çünkü ürün ihtiyaçlara cevap vermiyorsa, ağızdan ağıza pazarlama işlemez.

Unutulmaması gereken yegane konu ise ağızdan ağıza pazarlamanın doğal bir olduğudur. Eğer ürün yeteri kadar iyi değilse ve tüketicinin beklentilerini tam anlamı ile karşılamıyorsa ağızdan ağıza pazarlama bir bumerang etkisi yaparak ilk başta ürüne sonrada firmaya zarar verebilir. Buna sebep olmamak için ürün geliştirme sürecinin en başından incilenmesi gerekmektekdir.

Yukarıda beriltildiği üzere ağızdan ağıza pazarlama basit olarak tüketicinin ürünü kullanması ve çevresine olumlu ve ya olumsuz düşüncesini söylemesidir. Hiç bir şekilde müdahile olmaksızın bu doğal bir olay gibi gözüksede firmalar hem ürünleri hakkında geri bildiri almak için hemde en basit ve masrafsız şekilde reklamlarının yapmaları bu konseptin etkili kullanılmasına bağlıdır. Ağızdan ağıza pazarlama bir deneyim aktarımıdır ve bu konspet eski pazarlama stratejilerinden bin kat daha etkilidir. Busebeple konseptin gücü asla küçünsenmelidir. Sunuç olarak, stratejinin belirlenmesi, ürürünün desteklenmesi ve ürünün gerçek kalitesi ağızdan ağıza pazarlamada önemli rol oynayan üç ana unsurdur ve başarı bu unsurların doğru uygulanmasına bağlıdır.

Dönem bitmeden birde akademik içerikli bir yazı yazmak istedim. Saygılarımla...